Naprawa rozrusznika samochodowego stanowi jedno z najważniejszych zadań w warsztacie motoryzacyjnym, zwłaszcza gdy pojazd odmawia zapłonu. Prawidłowe zdiagnozowanie usterki i przeprowadzenie czynności serwisowych pozwala przywrócić pełną sprawność układu rozruchowego. W poniższym artykule omówione zostaną kluczowe zagadnienia związane z budową, diagnostyką i regeneracją rozrusznika.
Teoria i budowa
Rozrusznik to elektryczny silnik prądu stałego, którego zadaniem jest wprawienie w ruch silnika spalinowego na biegu jałowym. Jego podstawowe elementy to:
- Wirnik – obracająca się część z uzwojeniem, generująca moment obrotowy.
- Szczotki i komutator – elementy przesyłające prąd do wirnika.
- Stojan z uzwojeniem wzbudzenia – tworzy pole magnetyczne.
- Regulator elektromechaniczny lub elektroniczny – zabezpiecza przed przeciążeniem.
- Obudowa i łożyska, które utrzymują osiowość wirnika.
Każdy z tych komponentów wpływa na sprawność rozrusznika. Wadliwe łożyska mogą powodować nadmierne tarcie, zużyte szczotki – gorszy kontakt elektryczny, zaś uszkodzone uzwojenia – spadek siły elektromotorycznej.
Diagnostyka usterek
Kontrola zasilania i akumulatora
- Sprawdzenie napięcia akumulatora w stanie spoczynku (min. 12,4 V).
- Test rozruchu miernikiem – spadek napięcia podczas pracy rozrusznika nie powinien przekraczać 2 V.
- Kontrola kabli i złączy na biegunach akumulatora – luźne lub skorodowane styki ograniczają prąd rozruchowy.
Badanie szczotek i komutatora
- Demontaż szczotek – ocena stopnia zużycia; minimalna długość to ok. 8 mm.
- Czyszczenie komutatora papierem ściernym o drobnej gradacji; usunięcie warstwy węgla i osadów.
- Sprawdzenie szczelności sprężyn trzymających szczotki – zbyt słaby docisk powoduje iskrzenie.
W przypadku słaba jakości styków pomóc może także zastosowanie preparatów poprawiających przewodność elektryczną.
Demontaż i czyszczenie
Przystępując do naprawy, należy zachować porządek i dokładnie oznaczyć kolejność rozkręcania.
- Odłączenie akumulatora – to podstawa bezpieczeństwa.
- Usunięcie obudowy ochronnej i przewodów sterujących przyciskiem rozruchu.
- Wyjęcie całego zespołu z komory silnika i praca na stole warsztatowym.
Następnie rozrusznik dzieli się na dwie główne części: napęd bendiksu i główny silnik. Bendiks warto przetestować manualnie – sprawdzić swobodę przesuwu oraz funkcję jednokierunkowej zapadki.
Regeneracja i naprawa
Wymiana łożysk
- Ostrożne wyciśnięcie zużytych łożysk oraz oczyszczenie otworów w obudowie.
- Dobór nowych łożysk o identycznych wymiarach i klasie szczelności.
- Tłusty montaż z dodatkiem smaru przeznaczonego do wysokich obrotów.
Naprawa uzwojenia i izolacja
- Detekcja uszkodzonych przewodów za pomocą lampy ultrafioletowej lub testera wzbudzenia.
- Ponowne nawinięcie miedzią emaliowaną o tej samej średnicy i liczbie zwojów.
- Zabezpieczenie izolacji żywicą lub lakierem elektroizolacyjnym.
Składanie i testy końcowe
- Sprawdzenie poprawności montażu szczotek względem komutatora – odstęp około 0,5 mm.
- Test przy obciążeniu symulującym opór silnika spalinowego – miernik momentu obrotowego.
- Kontrola temperatury podczas pracy – brak przegrzewania oznacza prawidłową regenerację.
Po zakończeniu wszystkich czynności diagnostycznych i serwisowych warto przetestować rozrusznik w pojeździe, upewniając się, że układ rozruchowy działa cicho i pewnie, bez nadmiernego iskrzenia czy dymienia.
